In onze wijk zijn er bijzonder weinig locaties die de overheid voor lokale mensen en/of verenigingen openstelt. Het District Antwerpen beschikt met de Oude Beurs en het Godshuis Somers over twee historische plekken die een invulling van één van haar eigen doelstellingen, nl. “het gemeenschapsgevoel te bevorderen”, mogelijk maken.

De Oude Beurs

De erbarmelijk toestand van de Oude Beurs in de Hofstraat, nochtans top Antwerps erfgoed, doet ons pijn. Na meer dan tien jaar leegstand werd deze onroerende erfgoed parel gedurende enkele jaren benut door jonge kunstenaars van de vereniging voor amateurkunsten FAMEUS in het kader van een artistiek project genaamd “GAST”. Dank zij hen waren het prachtige, Italiaans aandoende binnenpleintje en de gebouwen errond opnieuw een streling voor het oog. De buurt kon er iets drinken, optredens en kunst bewonderen, elkaar en de kunstenaars ontmoeten, kortom: het patrimonium van de stad werd actief ingezet voor de omwonenden en het sociaal weefsel van de buurt.

Ondertussen wordt het oudste beursgebouw alweer enkele jaren verwaarloosd en is het is opnieuw in verval. Het is weerom ten prooi gevallen aan vernieling door weer en wind, door het duivenbestand en welig tierend onkruid. (zie foto onderaan!)

Godshuis Somers aan de Wolstraat

Het godshuis Somers werd in 1895 opgericht door het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen, naar aanleiding van een gift door de koopman Louis Jean Joseph Somers (Berchem, 1823 -Antwerpen, 1895). Deze liet bij testament twee huizen na in de Wolstraat op voorwaarde dat er een liefdadige instelling bleef gevestigd.

Toen het kunstenaarscollectief Ercola 52 jaar geleden de stad aanbood, om het pand te betrekken, stond het al geruime tijd leeg te verkommeren. Korte huurovereenkomsten volgden elkaar op.  Noodzakelijke restauraties en renovaties werden voortdurend uitgesteld door de eigenaar, de stad Antwerpen. De huurders onderhielden het complex naar best vermogen, maar konden niet verhinderen dat de tand des tijds toch voor aftakeling zorgde. Ondertussen werd dit gebouwencomplex beschermd als bouwkundig erfgoed in 2019 en als monument in 1981.

AG Vespa, vastgoedpoot van stad Antwerpen, wil nu  de huurovereenkomst met de Ercola bewoners beëindigen omwille van “dringende noodzaak tot renovatiewerken”. Tegelijk wil AG Vespa dit onroerend goed “valoriseren”. Deze combinatie doet de wenkbrauwen fronsen. Na het eerst niet uitvoeren van noodzakelijke werken, lijkt de opzeg door stad Antwerpen aan de Ercola kunstenaars een beleidsbeslissing die – de facto – niet gebaseerd is op respect voor erfgoed van de stad.  Ook het aanwenden van dit complex voor het sociale weefsel van de stad volgens de testamentaire bepaling lijkt niet langer gewaarborgd.

Terechte vragen blijven onbeantwoord

Recent nog werden enkele terechte vragen gesteld in de Gemeenteraad in verband met het Godshuis Somers. Waarom dient het pand aan de Wolstraat 31 thans zo dringend gevaloriseerd te worden? En wat houdt die “valorisering” precies in? Verkoop of verhuur, vóór of na renovatie? Wat met de voorwaarde die de erflater heeft opgelegd bij de schenking, namelijk het feit dat het pand een sociale functie dient te behouden? Hoe valt dit te rijmen met een mogelijke verkoop van het pand? Het pand is reeds sinds midden 1981, dat is ondertussen meer dan 50 jaar geleden, beschermd als onroerend erfgoed. Welke inspanningen heeft de stad al die tijd gedaan om het monument in een goede staat te houden? Deze vragen, van de oppositie, bleven onbeantwoord. Maar ook bewoners van het historische centrum met waardevol erfgoed in overheidshanden willen graag hierop een antwoord! Te weinig interesse in herstellingen en in het ter beschikking stellen van ons erfgoed voor het welzijn van de inwoners is een probleemhouding die zich over verschillende decennia en samenstellingen van ons overheidsbeheer afspeelt.

Om een en ander aan te klagen werd in de Wolstraat recent een actiecomité opgericht. Een druk bijgewoonde manifestatie ter plekke, ondanks een dreigende storm op 22 februari, zette de eisen kracht bij. Het gaat daarbij niet enkel om het teloorgaan van waardevol Antwerps erfgoed, maar eveneens om de toekomst van de huidige bewoners die nu in de kou komen te staan!

In onze wijk zijn er bijzonder weinig locaties die de overheid voor lokale mensen en/of verenigingen openstelt. Het District Antwerpen beschikt met de Oude Beurs en het Godshuis Somers over twee historische plekken die een invulling van één van haar eigen doelstellingen, nl. “het gemeenschapsgevoel te bevorderen”, mogelijk maken.

Restauratie is dan wel noodzakelijk, maar men slaat meteen ook twee vliegen in één klap: erfgoed gaat niet teloor én komt ten dienste van de buurtbewoners. (lees verder onder de foto)

We nodigen onze lezers van het historische centrum uit, om mee na te denken over initiatieven, die in beide panden kunnen opgestart worden ter versterking/verdichting van de buurt. Zelf denken we aan een ruilplatform voor gereedschap allerhande (deeleconomie!), een rustige en aangename leesplek, een groene koelteplaats in de binnentuinen, kinderopvang, justitiehuis, diverse ateliers voor kleine herstellingen, een zaaltje om voordrachten te houden, hobby kamers, vergaderruimtes, noem maar op. Ideeën zijn welkom.

https://www.muhka.be/nl/programme/detail/1252-ercola-1968-2018