Vorige week woonde ik in het Letterenhuis de vermoedelijk laatste belangrijke boekvoorstelling bij voor ik met pensioen ga. 

De Nederlandse uitgeefster en nu ook biografe, Annette Portegies, stelde haar biografie van de Antwerpse schrijver Maurice Gilliams voor.  

Het boek kreeg als titel Weerspiegeld in een Waterglas. Maurice Gilliams 1900-1982.  

Tegelijk werd een bloemlezing uit het oeuvre van Gilliams, samengesteld door Leen Huet, boven de doopvont gehouden. 

In het boek van Annette Portegies ben ik intussen al tot aan bladzijde 141 gevorderd en als ik dit stukje niet hoefde te schrijven, zat ik alweer te lezen. 

Er zijn weinig literaire teksten waarin Antwerpen zo mooi en zo aandachtig beschreven wordt als in de enkele romans en de opstellen van Gilliams, ook al gaat het dan om een onherroepelijk “voorbij” Antwerpen. 

Portegies, Nederlandse of niet, heeft dat heel goed aangevoeld en ze heeft de stad met voorbeeldige aandacht tot zich “laten spreken”.   

Intussen blijkt – ik stel me voor hoe boven de Moerdijk een luid hoongelach opstijgt – dat dezelfde hotelbaas die het publiek de verbindingsweg tussen de Leopoldstraat en de Lange Gasthuisstraat probeert te ontzeggen, ook het standbeeld van Gilliams bij de kapel van het Elzenveld heeft verdonkeremaand. 

Het staat er nog, dat wel, maar de binnenplaats waar het zich bevindt, is niet langer toegankelijk.  

En de eeuwenoude kapel is herschapen in een eetzaal. 

Zoals jullie weten, kom ik uit een volstrekt goddeloos nest – ik ben al de derde generatie die niet is gedoopt – maar dat laatste vind ik lichtjes obsceen. 

Eten en drinken op een plek waar eeuwenlang is geleden en gebeden, nee, van goede smaak getuigt het niet, ongedacht het etiket op de wijnfles en de reputatie van de kok. 

Gilliams gevangenzetten achter een hek is bijna van dezelfde orde.  

Ik begrijp best waarom het Zorgbedrijf zijn patrimonium verhuurd of in erfpacht heeft gegeven aan een mijnheer die er een chique hotel wilde onderbrengen. 

Voor het geld, natuurlijk.  

Maar erfgoed is van ons allemaal. Ons er de toegang toe ontzeggen is weinig minder dan diefstal. 

Ik wil niet dat een deel van mijn stad wordt “geschamoteerd” en zulks met de goedkeuring van een instituut dat voorlopig nog publiek is en dus van ons allemaal. 

De mijnheer van dat hotel en alles wat erbij hoort, zullen het hier niet mee eens zijn. Maar, met permissie gezegd, daar veeg ik mijn gat aan. 

Ik zou hier een boom kunnen opzetten over de voortschrijdende privatisering van het publiek domein, maar die zal ik jullie besparen. 

Laat ik het erbij houden dat Antwerpen soms bijzonder weinig respect opbrengt voor de schrijvers die het op de kaart hebben gezet. 

En dat het zich daarbij onsterfelijk belachelijk maakt.