Dat weet Rose-Marie Pype, initiatiefneemster van de wijkkrant ‘Bij de Hand’ die voor en over het Historisch Centrum van Antwerpen bericht.

Wijkkrant ‘Bij de Hand’ mikt op verbinding met de bewoners van het historisch centrum 

“Zes maand na de start van ‘Bij de Hand’ blijkt dit initiatief een schot in de roos”, laat Rose-Marie Pype, initiatiefneemster van de wijkkrant voor en over het historisch centrum, ons weten. “De redactieleden, allen vrijwilligers uit de wijk, brengen vlot leesbare informatie over lokale mensen en  initiatieven uit de buurt rond de Grote Markt en het Schipperskwartier. De wijkkrant ‘Bij de Hand’ wordt hier gretig gelezen, zowel digitaal als in druk, in de horeca en op vaste verspreidingslocaties.”

Het historisch centrum kende een woelige evolutie in de twintigste eeuw. De vernieling van Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog, de krotopruimingen uit de jaren vijftig en de stadsvernieuwing vanaf midden jaren zeventig vormen belangrijke mijlpalen. Mede als gevolg daarvan verliet de oorspronkelijke lokale bevolking massaal de buurt gelegen tussen het Vleeshuis tot Brouwervliet. 

Nieuwe sociale woning projecten brachten een 700-tal nieuwe wooneenheden tot stand. Langs de Schelde trokken high-end projecten een nieuwe, welvarende en internationale bewonersgroep aan. Zowat het gros van de bevolking in het historisch centrum is er dus vrij recent gaan wonen. Een initiatief zoals een lokale wijkkrant kan in deze omstandigheden veel betekenen voor haar inwoners. 

“Met de nieuwe wijkkrant willen we verbinding en betrokkenheid met de inwoners van het centrum tot stand brengen”, aldus Rose-Marie Pype. “Nog te vaak worden de vele initiatieven hier onderbelicht. Het Historisch Centrum en zijn recente bewoners verdienen onze aandacht en zorg.” 

Eerste peiling toont hoge appreciatie

Via aanmelding op www.bijdehand.be kan eenieder de wijkkrant ontvangen. De printversie staat onder druk door sterk stijgende kosten.  Toch brengt de wijkkrant nog een aantal gedrukte exemplaren in omloop om de inclusie van de minder digitaal vaardige bevolking te waarborgen. De wijkkrant startte in maart met een editie in print en digitaal om de drie maanden. Ondertussen telt ‘Bij de Hand’ een 3000 tal trouwe lezers, een aantal dat in stijgende lijn gaat.

Een peiling eind juni bij de digitale lezers toonde grote waardering voor de inhoud en de vorm van de nieuwe wijkkrant. Een meer frequente aanwezigheid van informatie uit de wijk was evenwel een wens van de lezers. 

‘Bij de Hand’ startte daarom in de zomermaanden met een tweewekelijkse mailing van de agenda (overzicht van optredens, kerken, musea en diversen) met telkens een tweetal tussentijdse artikels. 

De agenda werd losgekoppeld van de wijkkrant, die verder elke drie maanden in het centrum wordt verdeeld. 

In de buurt en op aansturen van de wijkkrant kwamen er ook diverse initiatieven tot stand. Voor de internationale vrouwendag organiseerde ‘Bij de Hand’ in samenwerking met ‘High Heels’ een flash mob aan de Kathedraal. Lezers kregen verrassingen en wedstrijden vanuit de lokale culturele omgeving aangeboden. Zo konden dertig lezers eind april het museum Eugeen Van Mieghem bezoeken met gids. Bij de beiaardconcerten deze zomer kregen twee maal tien lezers een zitje in twee prachtige historische locaties aangeboden. De editie van september van ‘Bij de Hand’ bevatte een korting bon van 10 € voor nieuwe klanten bij de Kappers Academie Verbiest.  

Via facebook (Bij De Hand | Facebook)  en de tweewekelijkse agenda hebben lezers ook toegang tot de kronieken ‘Struinen in ’t Stad’ van de hand van Jan Lampo. Zijn vlotte pen en eigenzinnige kijk op de wereld hebben een heel eigen uitstraling.

 Voor het najaar plant ‘Bij de Hand’ reeds een initiatief om beweging te stimuleren. Net voor de opening van de winkels op de eerste koopzondag van de maand, kan eenieder vanaf het standbeeld van Brabo mee wandelen tussen 9u en 10 u.  Daarnaast is een meet & greet met de redactie voorzien op 20 september om 18u in het Stadsmagazijn. Eenieder met wensen, ideeën en zin om mee te werken of gewoon een babbeltje te slaan is er welkom!

Tussen 1944 en 1974 werd de buurt ontworteld 

Onze buurt stond begin vorige eeuw bekend als een ongezonde wijk met verkrotte woningen, waar de prostitutie hoogtij vierde. Nadat een vliegende bom in 1944 op de hoek van de Oude Beurs en de Lange Doornikstraat een leegte rond het Vleeshuis geschapen had, startte een lang proces tot stadskernhernieuwing. In 1945 wou de stedelijke Dienst der Werken rond het Vleeshuis een groot plein tot stand brengen zodat dit historisch gebouw goed zou “uitkomen”. Ondertussen werden er braakliggende zones in deze omgeving gebruikt als parking naast de Grote Markt.  Pas in 1952 kwam het eerste BPA tot stand voor de wederopbouw, waarbij de historische straten min of meer werden behouden. 

Ondertussen plande de Stad Antwerpen de sanering van de volledige Eerste Wijk (ten noorden van de kathedraal, ten westen van de Sint-Kathelijnevest- Mutsaardstraat-Falconplein en ten zuiden van de Adriaan Brouwerstraat). Van 1955 tot 1970 werden hiervoor 1.217 woningen met het oog op afbraak door de Stad aangekocht in het kader van de Wet op de Krotopruiming.  Er werd in de Vleeshuiswijk effectief een 160 tal woningen afgebroken. Een aantal van hen werd later heropgebouwd in Bokrijk. Plannen kwamen op tafel die er hoogbouw en brede straten voorzagen, wat echter veel weerstand opriep.  Uiteindelijk werd in 1969 een tweede BPA goedgekeurd, dat centraal gegroepeerde sociale woningbouw voorzag in de buurt rond de Grote Markt tot het Schipperskwartier. Pas in 1974 kon een heropbouw van centrum Antwerpen op basis van een ontwerp van Groothaert gestart worden. 

De sociale woningbouw werd gestart in 1978 en liep in fasen tot 1988.  De Vleeshuiswijk was één van de meest bekende voorbeelden van sociale stadsvernieuwing. Een privéfirma tekende voor een ruime ondergrondse parkeergarage (parking Grote Markt) en nam een hotel aan de Willem Ogierplaats 1-2 in exploitatie.

BRON : Agentschap Onroerend Erfgoed 2022: Vleeshuiswijk 

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302509