De laatste jaren wordt het werk van de Antwerpse sociale havenkunstenaar Eugeen Van Mieghem internationaal herontdekt. Vijf bronzen beelden op het Eilandje, tentoonstellingen in binnen- en buitenland, diverse kunstboeken en een museum in het prachtige Redershuis uit 1896 (Ernest Van Dijckkaai 9, Antwerpen) brachten zijn typische oeuvre weer in de internationale belangstelling.

De kunstenaar werd geboren in het hartje van de oude haven op 1 oktober 1875. In zijn jeugd werd hij geconfronteerd met het harde leven aan de waterkant. In 1892 kwam hij aan de Antwerpse academie in contact met het werk van o.a. Van Gogh, Seurat, Meunier en de Toulouse-Lautrec. 

De kunstenaar van het havenvolk
Door de Antwerpse literaire-anarchistische vereniging De Kapel maakte hij kennis met de nieuwe sociale stromingen en er groeide in hem een idealisme dat hij nooit zou verloochenen. Van Mieghem wou de kunstenaar worden van het typische havenvolk: de buildragers, de zakkenmaaksters, emigranten, schippers en zwervers. 

In 1896 werd hij door professor Siberdt (dezelfde die Vincent Van Gogh wegstuurde) van de academie verwijderd. Van Mieghem werkte een tijd als scheepsbevrachter en tijdens zijn tochten door de haven nam hij steeds een schetsboek mee om zijn indrukken op papier te zetten. 

De kunstenaar werd bijzonder geboeid door deze duizenden landverhuizers die met de Red Star Line vertrokken naar de Nieuwe Wereld. Op de salon van La Libre Esthétique in Brussel in 1897 werd hij geconfronteerd met het werk van de Noorse kunstenaar Edvard Munch wat hem beïnvloedde. 

Een periode van succes
In 1901 kende Van Mieghem succes op de Brusselse salon van La Libre Esthétique waar zijn achttal pastellen en tekeningen getoond werden naast werk van bekende Franse impressionisten als o.a. Monet, Cézanne, Pissarro, Renoir en Vuillard. Op 28 januari 1902 huwde hij Augustine Pautre en op 11 november dat jaar werd hun zoontje geboren.

Zijn werken uit die periode over de arbeid aan de haven zijn zeldzame getuigenissen over het harde bestaan aan de waterkant. Koppig zocht hij ook geen contact met potentiële kopers of kunstcritici en de Antwerpse burgerij kocht dan ook zijn werk niet. 

Eind november 1904 werd zijn jonge vrouw ziek (tuberculose) en Van Mieghem tekende haar tijdens in een indrukwekkende reeks portretten die critici vergelijken met Rembrandt en Hodler. Diep bedroefd door haar overlijden (24 maart 1905) exposeerde Van Mieghem tot 1910 niet meer. 

Internationale belangstelling
Na zijn eerste individuele expositie in 1912 volgde internationale belangstelling met groepstentoonstellingen in Keulen en Den Haag maar kort daarna brak de Eerste Wereldoorlog uit. In maart 1919 exposeerde de kunstenaar zijn oorlogswerk en dit werd door kenners toen vergeleken met dit van belangrijke Europese tijdgenoten als Steinlen, Forain en Käthe Kollwitz. In 1920 werd Van Mieghem opgenomen in een Brussels sanatorium waar hij zijn tweede vrouw ontmoette. 

Later dat jaar huwden ze en werd de kunstenaar benoemd tot leraar aan de Antwerpse academie. Tot aan zijn dood in 1930 nam hij jaarlijks deel aan belangrijke groepstentoonstellingen in Antwerpen en Brussel. Vanaf 1927 werd de kunstenaar zijn gezondheid slechter en hij diende meermaals opgenomen te worden in sanatoria. 

Van Mieghem overleed op 24 maart 1930, aan een hartaderbreuk, amper 54 jaar oud.

Het verhaal is nog niet ten einde
Na zijn dood toonden talrijke binnen- en buitenlandse musea zijn werk op groepstentoonstellingen over Belgische kunst. Na de Tweede Wereldoorlog verdween zijn oeuvre echter in de vergetelheid, vooral door het ontbreken van enige studie of boek. In de Europese sociale kunst van rond de eeuwwisseling wordt zijn werk door internationale kunstcritici nu gesitueerd naast dit van Käthe Kollwitz, de Toulouse-Lautrec en Steinlen. 

Als geen ander heeft hij het leven van de gewone mens, levend en werkend in een wereldhaven, getekend en geschilderd. Van Mieghem zijn eigen omgeving nooit moeten verlaten om onderwerpen te zoeken voor zijn kunst. De wereld passeerde voor zijn deur… 

Dit jaar wordt door een Antwerps privéverzamelaar niet minder dan 18 tekeningen van landverhuizers geschonken aan de New York Historical Society en bij deze gelegenheid verschijnt een nieuwe Engelstalige kunstboek dat in de USA en Canada zal verspreid worden.